Analiza dr. Josepha Mercolę 16 lutego 2025 r.
Meandry metabolizmu
- Współczesne czynniki środowiskowe, w tym oleje z nasion, substancje zaburzające gospodarkę hormonalną, estrogeny i pola elektromagnetyczne, umożliwiają namnażanie się szkodliwych bakterii jelitowych, wytwarzając endotoksyny, które poważnie upośledzają funkcje mitochondriów i zmniejszają produkcję energii komórkowej.
- Podczas gdy dieta ketogeniczna zapewnia krótkoterminowe korzyści, długotrwałe ograniczenie węglowodanów upośledza funkcje mitochondriów i powoduje stres redukcyjny w komórkach, co wymaga bardziej zrównoważonego podejścia.
- Nadmierne spożycie olejów z nasion bogatych w kwasy omega-6 poważnie uszkadza funkcje mitochondriów i czyni skórę bardziej podatną na uszkodzenia słoneczne, co czyni te przetworzone oleje jednym z największych zagrożeń dla zdrowia.
- Zdrowe środowisko jelitowe wymaga odpowiedniej energii komórkowej, aby utrzymać niski poziom tlenu, umożliwiając pożytecznym bakteriom rozwój i produkcję ochronnych krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, które wzmacniają barierę jelitową.
- Przywrócenie zdrowia wymaga systematycznego zmniejszania narażenia na toksyny środowiskowe przy jednoczesnym stopniowym ponownym wprowadzaniu zdrowych węglowodanów w celu wsparcia funkcji mitochondriów i utrzymania właściwej równowagi bakterii jelitowych.
W moim wywiadzie z Seanem Kimem z Growth Minds rozmawialiśmy o dziesięcioleciach poszukiwań najlepszych sposobów odzyskania i utrzymania zdrowia. (…) Poświęciłem swoje życie zrozumieniu, w jaki sposób żywność, środowisko i codzienne nawyki wpływają na nasz poziom komórkowy. Ta podróż doprowadziła mnie do zbadania, w jaki sposób mitochondria wytwarzają potrzebną im energię.
Mitochondria są znane jako elektrownie komórek. Zależą więc od odpowiedniego paliwa, stabilnego poziomu hormonów i minimalnej ekspozycji na toksyny, abyś mógł się dobrze rozwijać. Jeśli te czynniki są niezrównoważone, trzeba je przywrócić na właściwe tory. O ile dieta ketogeniczna lub przerywany post pomagają początkowo schudnąć, są one krótkoterminowym rozwiązaniem z długoterminowymi konsekwencjami. Jak wyjaśniłem w rozmowie z Kimem, musimy przyglądać się swoim jelitom, układom hormonalnym i środowisku, aby w pełni zrozumieć, co się w nich dzieje i przywrócić optymalne zdrowie.
Kiedy po raz pierwszy badałem diety o wysokiej zawartości tłuszczu i wyjątkowo niskiej zawartości węglowodanów, zauważyłem korzyści dla niektórych osób w określonych okolicznościach. Z biegiem czasu odkrywam jednak, że organizm potrzebuje więcej niż zapewnia ścisła dieta niskowęglowodanowa.
Co to znaczy dobrze się odżywiać
W moim wywiadzie z Kim wyjaśniłem, że kiedyś byłem czołowym zwolennikiem diety ketogenicznej. Napisałem nawet bestsellerową książkę nr 1 na ten temat. Wiele osób stosowało dietę ketogeniczną z dobrymi wynikami w zakresie utraty wagi i kontroli insuliny, ja zaś wierzyłem, że ten rodzaj diety może pomóc w poprawie zdrowia. Wyniki, których doświadczyli ludzie, nie były wyimaginowane. Wielu z nich odniosło prawdziwe sukcesy.
Z czasem jednak bardziej szczegółowe badania nad funkcjonowaniem mitochondriów skłoniły mnie do zmiany stanowiska. Nie wystarczy mierzyć krótkoterminowych wyników. Trzeba przyjrzeć się temu, co dzieje się przez wiele lat. Jeśli zmuszasz swoje ciało do spożywania bardzo niskiej ilości węglowodanów, ryzykujesz spowolnienie przepływu elektronów w mitochondriach. Ten zablokowany przepływ elektronów osłabia zdolność komórek do wytwarzania stałej energii, co jest zjawiskiem znanym również jako stres redukcyjny.
Sprzyja to również zmianom w bakteriach jelitowych, które bardziej szkodzą niż pomagają. Zdrowe bakterie jelitowe są potrzebne do produkcji krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, które utrzymują silną wyściółkę jelita grubego i powstrzymują szkodliwe patogeny. Zrównoważone spożycie z d r o w y c h węglowodanów jest kluczowe po usunięciu podstawowych problemów. Twój mózg potrzebuje glukozy i chociaż możesz przetrwać na mniejszej ilości węglowodanów przez jakiś czas, jeśli nie spożywasz wystarczającej ilości z d r o w y c h węglowodanów łatwo jest wpaść w stresujący stan metaboliczny,.
Środowisko a zdrowie
Codzienne toksyny wpływają również na poziom komórkowy. Podczas naszej rozmowy zidentyfikowałem cztery główne czynniki stresogenne, które zmniejszają produkcję energii w mitochondriach. Czynniki te szkodzą zdrowiu jelit, zaburzają hormony i wywołują szkodliwy stres oksydacyjny.
Po pierwsze, nadmierne spożycie olejów z nasion omega-6, które są bogate w kwas linolowy (LA). Te wysoko przetworzone oleje spożywcze stanowią największe zagrożenie żywieniowe. Znajdziesz je w niezliczonych produktach pakowanych, przekąskach i daniach restauracyjnych. Głównym powodem, dla którego nadmiar LA powoduje choroby, jest to, że uniemożliwia on prawidłowe działanie mitochondriów. Sprawia również, że ekspozycja na słońce jest bardziej szkodliwa ze względu na gromadzenie się tych tłuszczów w komórkach skóry.
Po drugie, w środowisku występuje nadmiar substancji chemicznych zaburzających gospodarkę hormonalną (EDC). Pochodzą one z tworzyw sztucznych, produktów higieny osobistej, a nawet niektórych pestycydów i naśladują hormony, takie jak estrogen, w organizmie. Wiele z tych substancji chemicznych zaburzających gospodarkę hormonalną zmniejsza płodność i powoduje zaburzenia równowagi hormonalnej. Ksenoestrogeny znajdujące się w przedmiotach codziennego użytku, takich jak plastik, są jednym z przykładów EDC o szerokim zasięgu.
Ważne jest również, aby zminimalizować narażenie na syntetyczne estrogeny, takie jak te występujące w hormonalnej terapii zastępczej i doustnych środkach antykoncepcyjnych. Estrogen zwiększa wewnątrzkomórkowy poziom wapnia i zmniejsza funkcję mitochondriów. W rzeczywistości dominacja estrogenów jest prawie tak samo niebezpieczna jak nadmierne spożycie LA, jeśli chodzi o niszczenie funkcji mitochondriów.
Trzecim istotnym zagrożeniem dla zdrowia komórek jest wszechobecna ekspozycja na pola elektromagnetyczne (EMF) spowodowana rozprzestrzenianiem się technologii bezprzewodowych. Pola elektromagnetyczne zwiększają stężenie jonów wapnia w komórkach, powodując produkcję szkodliwych wolnych rodników.
Zatem, powszechna ekspozycja na LA w olejach z nasion, EDC w tworzywach sztucznych i EMF upośledzają zdolność komórek do wydajnego generowania energii. Ten deficyt energii utrudnia utrzymanie beztlenowego środowiska jelitowego niezbędnego do rozwoju pożytecznych bakterii.
Osłabienie bariery jelitowej umożliwia szkodliwym substancjom przedostanie się przez ścianę jelita do krwiobiegu. Ta ingerencja wywołuje ogólnoustrojową reakcję zapalną, która ma szeroki wpływ na zdrowie.
Po czwarte, szczególnie niepokojąca jest proliferacja bakterii tolerujących tlen, które nie są idealnie przystosowane do środowiska jelitowego. Mikroorganizmy te wytwarzają silną formę endotoksyny – czwartego głównego zagrożenia dla zdrowia komórek – znaną jako lipopolisacharyd (LPS). Kiedy LPS dostaje się do krwiobiegu przez naruszoną barierę jelitową, prowadzi to do poważnego stanu znanego jako endotoksemia, który często przechodzi we wstrząs septyczny – stan ogólnoustrojowego zapalenia, który często bywa śmiertelny.
Przywrócenie zdrowia jelit
Zdrowe jelita mają kluczowe znaczenie dla dobrego samopoczucia. W moim wywiadzie z Kim wyjaśniłem, że jeśli zdrowe bakterie jelitowe nie mogą się rozwijać, organizm napotyka jedną przeszkodę za drugą. Środowisko wolne od tlenu jest niezbędne do rozwoju pożytecznych bakterii, które wytwarzają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, takie jak maślan, propionian, czy octan. Związki te pomagają utrzymać silną wyściółkę jelita grubego poprzez odżywianie komórek wyściełających ścianę jelita.
Organizm potrzebuje jednak energii komórkowej, aby utrzymać niski poziom tlenu w okrężnicy. Jeśli więc mitochondria nie funkcjonują prawidłowo, a poziom energii komórkowej jest niski, w okrężnicy prawdopodobnie występuje nadmiar tlenu, który sprzyja rozwojowi szkodliwych bakterii.
Efektem końcowym jest wzrost ilości toksycznych produktów ubocznych, w tym silniejszych form endotoksyn. Właśnie dlatego zwykłe ograniczenie węglowodanów może wydawać się pomocne na krótką metę: gdy głodzisz szkodliwe bakterie brakiem ich ulubionego paliwa, nie rozmnażają się tak szybko.
Jednak płacisz za to później, ostatecznie zmniejszając energię komórkową potrzebną do sprawnego trawienia i zdrowego metabolizmu. Dieta zawierająca wysokiej jakości błonnik z warzyw i innych źródeł z d r o w y c h węglowodanów jest kluczowa, ale jeśli masz uszkodzone jelita, ważne jest, aby zacząć od łatwiejszych do strawienia opcji, takich jak biały ryż lub powolne popijanie wody dekstrozowej codziennie przez tydzień lub dwa.
Należy unikać diety niskowęglowodanowej, zwłaszcza na dłuższą metę. Jeśli utrzymujesz swoje ciało w ciągłym deficycie energetycznym, tylko potęgujesz swoje problemy mitochondrialne. Przygotowujesz się również na zwiększone wydzielanie hormonu stresu, który rozbija beztłuszczową tkankę mięśniową w celu wytworzenia awaryjnej glukozy.
Odcinając trucizny mitochondrialne i odżywiając jelita zdrowymi węglowodanami, dajesz swojemu organizmowi szansę na przywrócenie ochronnej warstwy śluzu, utrzymanie niskiego poziomu tlenu w okrężnicy i przywrócenie zdrowia mitochondriów w celu zwiększenia energii komórkowej.
Po usunięciu czynników, które niszczą energię komórkową, można cieszyć się umiarkowanym lub wyższym spożyciem węglowodanów bez niszczenia funkcji metabolicznych. Może to oznaczać od 200 do 350 gramów wysokiej jakości węglowodanów dziennie, ale dokładna ilość zależy od osobistych potrzeb, poziomu aktywności i genetyki.
Kluczem jest skupienie się na prawdziwych, pełnowartościowych źródłach żywności zamiast na ultra przetworzonych węglowodanach, które zawierają oleje z nasion i rafinowany cukier.
Pozwolę sobie jeszcze raz podkreślić, że przed zwiększeniem spożycia węglowodanów należy usunąć elementy powodujące szkody. Oznacza to ograniczenie olejów z nasion bogatych w kwasy omega-6, ograniczenie chemikaliów zaburzających gospodarkę hormonalną, zmniejszenie ekspozycji na pola elektromagnetyczne i naprawę jelit, aby były w stanie poradzić sobie z większą ilością błonnika.
Jak okiełznać toksyny
W rozmowy z Kim poruszyliśmy kwestię sposobów zmniejszenia narażenia na chemikalia i czynniki stresogenne, aby poprawić swoje zdrowie od wewnątrz. Jeśli chcesz ograniczyć ilość mikrodrobin plastiku i substancji zaburzających gospodarkę hormonalną, zacznij od zmniejszenia ilości plastikowych opakowań.
W miarę możliwości zamień plastikowe pojemniki na szklane i unikaj podgrzewania żywności w plastiku. Uważaj na środki higieny osobistej zawierające syntetyczne substancje zapachowe lub złożone mieszanki chemiczne. Nawet tak zwane „organiczne” (bio, eko) produkty często zawierają związki, które destabilizują hormony, więc uważnie czytaj etykiety.
Należy również uważać na router Wi-Fi i ciągłe sygnały z telefonu. Jeśli trzymasz telefon przy łóżku w nocy, narażasz swoje ciało na ciągłe działanie pól elektromagnetycznych. Wyłączenie urządzeń bezprzewodowych lub przełączenie ich w tryb samolotowy daje odpocząć komórkom, ale lepszym rozwiązaniem jest wyłączenie Wi-Fi na noc – lub nawet odcięcie zasilania w sypialni. Wypróbuj także wyłączanie Internetu w domu i sprawdź, czy zauważysz poprawę snu lub koncentracji.
Oprócz zdrowego odżywiania się, warto również poszukać sposobów na przyspieszenie usuwania toksyn. Pocenie się jest jedną z najlepszych metod. Tradycyjne ćwiczenia fizyczne zwiększają krążenie krwi, ale sauna na podczerwień jest jeszcze lepszym rozwiązaniem, jeśli masz do niej dostęp.
Uziemienie lub chodzenie boso po naturalnych powierzchniach, takich jak piasek lub ziemia, również pomagają zmniejszyć dodatkowe ładunki elektryczne w organizmie. Należy jednak uważać na codzienne chodzenie boso po nienaturalnie twardych podłogach, co sprzyja rozwojowi problemów ze stawami lub stopami. Mimo to, dawka natury jest uspokajająca i może się okazać, że uziemienie na naturalnych powierzchniach, takich jak trawa lub ocean, jest kojącą metodą łączenia się z otoczeniem.
Podczas wywiadu zauważyłem również, że światło słoneczne jest zarówno korzystne, jak i czasami szkodliwe, w zależności od ogólnego stanu zdrowia. Absolutnie potrzebujesz odpowiedniej ekspozycji na słońce, aby pomóc organizmowi w produkcji witaminy D i inne korzyści. Jeśli jednak w komórkach skóry znajduje się nadmierna ilość olejów z nasion omega-6, są one podatne na utlenianie pod wpływem światła słonecznego, co zwiększa ryzyko uszkodzenia skóry.
Zbyt duża ilość tych utleniających się tłuszczów w tkankach potęguje wszelkie negatywne skutki promieniowania UV. Aby zmaksymalizować korzyści płynące z ekspozycji na słońce i zminimalizować ryzyko, wyeliminuj oleje z nasion ze swojej diety. Zalecam unikanie słońca w godzinach szczytu (od 10:00 do 16:00 w większości regionów UE i USA), dopóki nie będziesz wolny od oleju z nasion przez co najmniej sześć miesięcy.
Innowacje zdrowotne
Wierzę, że technologia sama w sobie staje się przyjacielem, jeśli jest wykorzystywana we właściwy sposób. Tak, powinieneś zmniejszyć ekspozycję na EMF z telefonu i Wi-Fi. Mimo to zaawansowane systemy komputerowe, w tym sztuczna inteligencja, pomagają monitorować stan zdrowia w czasie rzeczywistym.
W niedalekiej przyszłości możemy korzystać z oprogramowania opartego na sztucznej inteligencji, które śledzi nasze codzienne nawyki, rozpoznaje wzorce poziomu hormonów i przypomina o konieczności dostosowania diety lub suplementacji. To tak, jakby mieć trenera zdrowia, który jest zawsze na miejscu, oferując spersonalizowane informacje zwrotne na podstawie danych z urządzeń do noszenia lub badań krwi.
Postępy w dziedzinie badań nad mitochondriami również postępują w szybkim tempie. Przeszliśmy długą drogę w zrozumieniu, w jaki sposób cząsteczki takie jak koenzym Q10 pomagają przepychać elektrony przez łańcuch mitochondrialny. Dalsze badania mogą wskazać bardziej szczegółowe strategie optymalizacji przepływu elektronów, tak aby generować energię bez tworzenia szkodliwych wolnych rodników.
Jestem szczególnie podekscytowany nowymi spostrzeżeniami na temat terapii jelitowych, które przywracają wolne od tlenu środowisko okrężnicy, takie jak podejście łączące ukierunkowane probiotyki ze wspomagającymi składnikami odżywczymi w celu ożywienia komórek wyściełających jelita. Pozwoliłoby to na rozkwit pożytecznych mikroorganizmów i zablokowałoby ekspansję szkodliwych bakterii. Daje to obietnicę przekształcenia zdrowia jelit w bardziej precyzyjną naukę, w której można mierzyć zmiany w składzie mikrobiomu i dopasowywać określone interwencje w celu uzyskania szybszych wyników.
Droga do witalności
W wywiadzie podkreśliłem też, że mitochondria znajdują się w samym sercu historii zdrowia. To one decydują o tym, czy masz energię do rozwoju, czy też zmagasz się z chronicznym zmęczeniem i stresem komórkowym. Zajmując się czterema głównymi czynnikami stresogennymi – olejami z nasion, substancjami chemicznymi zaburzającymi gospodarkę hormonalną, endotoksynami i polami elektromagnetycznymi – uwalniasz swoje mitochondria do pracy z pełną mocą. Przestajesz karmić procesy, które niszczą twoje jelita i energię.
Otwierasz również drzwi do prawdziwie zbilansowanej diety, która obejmuje nie tylko zdrowe tłuszcze i białka, ale także odpowiedni rodzaj węglowodanów. Zasługujesz na to, by czuć się pełnym życia, a twoje komórki są zaprogramowane tak, by ci w tym pomóc.
Wraz z poprawą zdrowia jelit wprowadź lepsze źródła błonnika, które odżywiają pożyteczne mikroby jelitowe i wspierają produkcję mucyny, która chroni przed nieszczelnym jelitem.
Jeśli podejmiesz te kroki, prawdopodobnie zauważysz pozytywny efekt falowania. Twoja tarczyca może przyspieszyć, hormony powrócą do równowagi, a ściany jelit staną się mocniejsze. Z czasem możesz nawet być w stanie tolerować umiarkowaną ekspozycję na słońce bez poparzeń, ponieważ błony komórkowe nie są już wypełnione niezdrowymi tłuszczami.
Bez względu na to, gdzie jesteś w swojej podróży po zdrowie, pozwól, aby ta wiedza wzmocniła cię – możesz naprawić ukryte przeszkody, które wyczerpują twoją energię i wykolejają twoje jelita, i poczuć się pewnie w planie, który odżywia cię od komórek na zewnątrz, pozwalając ci cieszyć się pełniejszym życiem. Kiedy dostosujesz swoje nawyki do tego, czego potrzebuje twoje ciało, uwolnisz nieograniczoną energię, która czekała w tobie przez cały czas.
Zastrzeżenie: Cała zawartość tej strony internetowej opiera się na opiniach dr Mercoli, chyba że zaznaczono inaczej. Poszczególne artykuły opierają się na opiniach danego autora, który zachowuje prawa autorskie zgodnie z oznaczeniem. Informacje zawarte na tej stronie nie mają na celu zastąpienia indywidualnej relacji z wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia i nie stanowią porady medycznej. Jest ona przeznaczona do dzielenia się wiedzą i informacjami pochodzącymi z badań i doświadczeń dr Mercoli i jego społeczności. Dr Mercola zachęca do podejmowania własnych decyzji dotyczących opieki zdrowotnej w oparciu o własne badania i we współpracy z wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia. Niniejsza treść może być kopiowana w całości, z zachowaniem praw autorskich, danych kontaktowych, kreacji i informacji, bez specjalnej zgody, jeśli jest wykorzystywana wyłącznie w formacie non-profit. W przypadku jakiegokolwiek innego wykorzystania wymagana jest pisemna zgoda dr Mercoli.
© 1997-2025 Dr Joseph Mercola. Wszelkie prawa zastrzeżone.
