FAŁSZYWA ENERGIA
Druzgocący raport o zielonej transformacji
Przedmowa Bruce’a Everetta
Przez ostatnich 50 lat eliminacja paliw kopalnych – ropy naftowej, gazu ziemnego i węgla – była rozwiązaniem narastającego
problemu. W latach 60. problem zanieczyszczenia powietrza
w miastach stał się poważnym zmartwieniem. W latach 70. i 80.
głównym motorem polityki energetycznej było zagrożenie bezpieczeństwa narodowego ze strony importowanej ropy naftowej. Stopniowe wyczerpywanie się ograniczonej bazy zasobów budziło coraz większy niepokój. Kulminacją tego problemu było pojawienie się i aktywność ruchu peak oil w latach 90. i na początku XXI wieku.
Obecnie centralnym powodem dążenia do przyspieszonej eliminacji paliw kopalnych stały się „katastrofalne” zmiany klimatyczne.
Pomimo tego ciągłego niepokoju, licznych inicjatyw politycznych i wydatkowania bilionów dolarów na źródła alternatywne,
[ Peak Oil – koncepcja opisana w 1956 roku przez Mariona Kinga Hubberta, geologa i geofizyka pracującego dla Shell Development
Company oraz na Uniwersytecie Columbia. Hubbert opracował model, zgodnie z którym można określić moment maksymalnego wydobycia ze złoża (lub wielu złóż) oraz czas wyczerpywania się zasobów ropy naftowej w skali lokalnej i globalnej. Użyteczność modelu zależy od założeń i uwzględnionych rezerw ropy, które z czasem się powiększały w związku z postępem w badaniach oraz rozwojem nowoczesnych technologii wydobywczych. Z tego też powodu, pomimo poprawności modelu, horyzont czasowy prognoz stale się oddala].
Paliwa kopalne pozostają dominującym źródłem energii na całym
świecie, a ich zużycie nadal rośnie w wartościach bezwzględnych.
Aby zrozumieć przyczyny tej pozornej sprzeczności, dr Lars Schernikau i prof. William Hayden Smith opracowali kompletny przegląd tego, jak faktycznie działa dziś globalna gospodarka energetyczna, w przeciwieństwie do sposobu, w jaki jest ona przedstawiana w popularnych mediach.
Niniejszy tom opiera się na trzech zasadach krytycznych dla zrozumienia energii.
Pierwszą zasadą jest skupienie się na dobrobycie człowieka jako kamieniu węgielnym każdej analizy polityki. Energia jest siłą napędową współczesnych gospodarek. Jednym z największych historycznych osiągnięć XX i początku XXI wieku była poprawa standardów życia w krajach uprzemysłowionych, której towarzyszyła redukcja ubóstwa na wielką skalę w krajach rozwijających się. Paliwa kopalne i energia jądrowa odegrały w tych osiągnięciach główną rolę. Kontynuacja globalnego postępu w kierunku eliminacji ubóstwa i poprawy ogólnego standardu życia wymaga ponownego skoncentrowania debaty na temat wpływu energii na dobrobyt człowieka, w przeciwieństwie do krótkowzrocznej narracji o ograniczaniu zużycia paliw kopalnych.
Drugą zasadą jest uznanie, że decyzje gospodarcze dotyczące polityki energetycznej ograniczone są zasadami termodynamiki, chemii, geografii, meteorologii i ekonomii. Ignorowanie tych ograniczeń może prowadzić do gigantycznego marnotrawstwa rzadkiego kapitału, obniżenia standardów życia w krajach uprzemysłowionych, zagrożenia dla procesu ograniczania ubóstwa w krajach rozwijających się oraz niepożądanych skutków dla środowiska. Z drugiej strony zrozumienie tych rzeczywistych ograniczeń pomaga wyjaśnić, dlaczego globalna gospodarka energetyczna rozwinęła się tak, jak się rozwinęła.
Energia elektryczna, która jest centralnym i ciągle rosnącym
na znaczeniu elementem światowej gospodarki energetycznej, jest
szczególnie złożonym problemem. Benzyna, przykładowo, jest łatwa do przechowywania, a jej ogromne zapasy znajdują się w rafineriach, terminalach, stacjach benzynowych i zbiornikach paliwa samochodowego. Energia elektryczna, z drugiej strony, jest trudna i kosztowna do przechowywania, co wymaga od firm energetycznych generowania dokładnie określonej ilości energii elektrycznej, nie tylko godzina po godzinie, ale sekunda po sekundzie.
Popularna narracja głosi, że słońce i wiatr zapewniają nieograniczoną darmową energię, której wykorzystanie wymaga jedynie woli politycznej. W rzeczywistości jednak zasady termodynamiki ograniczają ilość energii wiatrowej i słonecznej, jaką można przechwycić
przy użyciu znanych technologii. Technologie te generują energię
elektryczną tylko wtedy, gdy zapewnia to natura, a nie wtedy, gdy
konsumenci jej potrzebują. Z drugiej strony, konwencjonalne elektrownie mogą generować energię w miarę potrzeb. Brak możliwości magazynowania uniemożliwia zarządzanie siecią elektroenergetyczną bez znacznego udziału paliw kopalnych i energii jądrowej.
Co więcej, sprzęt wymagany do przekształcania „darmowej” energii
wiatrowej i słonecznej w użyteczną energię elektryczną jest zwykle
bardzo kosztowny.
Trzecią zasadą jest to, że ocena opcji energetycznych wymaga
analizy całego łańcucha wartości – od początku do końca. Przykładowo, firmy motoryzacyjne lubią się chwalić tym, że samochody elektryczne są „zeroemisyjne”. Ta charakterystyka pomija jednak energię, pracę, materiały i logistykę wymagane do wytworzenia energii elektrycznej niezbędnej do ładowania akumulatora pojazdu. Pomija ona również energię, pracę, materiały i logistykę wymagane do budowy, montażu i ostatecznej utylizacji samego pojazdu elektrycznego z jego dużą baterią. Gdy weźmie się pod uwagę pełny „cykl życia”, racjonalne wybory energetyczne przedstawiają się często zupełnie inaczej.
Uwaga:
Przedstawiając trzy powyższe zasady, Lars i Bill skrupulatnie
unikali zajmowania stanowisk i przedstawiali informacje, które
będą ważne i przydatne dla wszystkich, niezależnie od ich poglądów
politycznych. W rezultacie stworzyli nieocenioną pracę referencyjną, która powinna znaleźć się na półce każdego człowieka zainteresowanego polityką energetyczną, rynkami energii elektrycznej i ochroną środowiska.
Bruce McKenzie Everett, PhD
Bruce Everett jest ekonomistą ds. energetyki z ponad pięćdziesięcioletnim doświadczeniem w międzynarodowym przemyśle energetycznym. W 1969 roku uzyskał tytuł licencjata na Uniwersytecie Princeton, a w roku 1980 tytuł doktora w The Fletcher School. W latach 1974 – 1980 pracował w Federalnej Administracji Energetycznej i Departamencie Energii Stanów Zjednoczonych w Biurze Spraw Międzynarodowych. W 1980 roku dołączył do ExxonMobil Corporation, gdzie zajmował różne stanowiska kierownicze na całym świecie w zakresie planowania korporacyjnego, ropy naftowej, gazu ziemnego, węgla, energii elektrycznej, rozwoju biznesu i relacjach z rządem. Po przejściu na emeryturę z ExxonMobil w roku 2002 wykładał ekonomię energii jako adiunkt w Georgetown University School of Foreign Service oraz jako adiunkt w The Fletcher School na Tufts University. Obecnie zasiada w zarządzie Koalicji CO2 (www.co2coalition.org).