Gwiazda filmowa, Rita Hayworth zachorowała na demencję w wieku 40 lat. Terry Prachett, pisarz fantasy, w wieku 59 lat, Malcom Young z zespołu AC/DC miał 65 lat gdy zmarł na demencję, pierwsze objawy rozpoznano u niego grubo przed 60. Dlaczego, stan chorobowy kojarzony zwykle z późną starością od około 30 lat sięga po ludzi aktywnych zawodowo.
Częste zapominanie i dezorientacja, niegdyś uważane za normalne objawy starzenia się, dotykają coraz więcej osób dorosłych w szczytowym okresie ich kariery zawodowej. Według danych ubezpieczyciela zdrowotnego Blue Cross Blue Shield (BCBS) w latach 2013–2017 odsetek przypadków wczesnej demencji i choroby Alzheimera wśród Amerykanów w wieku poniżej 65 lat wzrósł w niewytłumaczalny sposób dwukrotnie.
Badania wskazują, że jednym z 15 modyfikowalnych czynników stylu życia, które wydają się zwiększać ryzyko wczesnej demencji jest niedobór witaminy D. Chociaż ostatnie wyniki podkreślają również nadużywanie alkoholu i izolację, zaskakujący związek między niskim poziomem witaminy D a wczesnym pogorszeniem funkcji poznawczych sugeruje, że prosta codzienna suplementacja może pomóc w walce z tym zaskakującym zjawiskiem. Około 35 procent dorosłych w Stanach Zjednoczonych ma niedobór witaminy D.
Największe badanie tego typu
Według danych BCBS średni wiek osób w wieku od 30 do 64 lat cierpiących na wczesną demencję lub chorobę Alzheimera wynosi 49 lat, przy czym kobiety są dotknięte tą chorobą w nieproporcjonalnie większym stopniu niż mężczyźni.
W szeroko zakrojonym badaniu opublikowanym w czasopiśmie JAMA Neurology zidentyfikowano piętnaście czynników związanych ze stylem życia i ryzykiem zdrowotnym, które mogą mieć związek z wczesną demencją. W badaniu przeanalizowano informacje dotyczące ponad 356 000 osób w wieku poniżej 65 lat, których dane znalazły się w UK Biobank, dużej bazie danych biomedycznych i inicjatywie badawczej w Wielkiej Brytanii, w latach 2006–2010.
„To największe i najbardziej rzetelne badanie tego typu, jakie kiedykolwiek przeprowadzono” – powiedział w oświadczeniu David Llewellyn z Uniwersytetu w Exeter.
Czynniki ryzyka demencji w młodym wieku
„Demencja w młodym wieku ma bardzo poważne konsekwencje, ponieważ osoby nią dotknięte zazwyczaj nadal pracują, mają dzieci i prowadzą intensywne życie” – powiedział w oświadczeniu Stevie Hendriks z wydziału psychiatrii i neuropsychologii Uniwersytetu w Maastricht w Holandii, główny autor badania. „Często zakłada się, że przyczyną jest genetyka, ale w przypadku wielu osób nie znamy dokładnie przyczyny”.
Główne czynniki ryzyka to nadużywanie alkoholu, udar mózgu i upośledzenie słuchu – wszystkie wcześniej zidentyfikowane jako czynniki ryzyka pogorszenia funkcji poznawczych.
W badaniu zidentyfikowano również dodatkowe czynniki ryzyka związane z demencją w młodym wieku, które nie były wcześniej dogłębnie badane, w tym niedobór witaminy D, wysoki poziom białek C-reaktywnych, szczególnie u kobiet, hipotonia ortostatyczna (niskie ciśnienie krwi występujące po wstaniu z pozycji siedzącej) oraz izolacja społeczna.
Witamina D zmniejsza ryzyko demencji o 40 procent
Wcześniejsze badania epidemiologiczne również wykazały związek między niedoborem witaminy D a zwiększonym ryzykiem demencji, powiedziała Claire Sexton, dyrektor ds. programów naukowych i promocji w Stowarzyszeniu Alzheimera, w rozmowie z The Epoch Times. Jednak stosunkowo niewiele badań dotyczyło konkretnie czynników ryzyka demencji w młodym wieku, co sprawia, że badania zespołu pani Hendriks są „mile widzianym uzupełnieniem literatury” – powiedziała pani Sexton.
W jednym z istotnych badań, opublikowanym w czasopiśmie Alzheimer’s Association „Alzheimer’s & Dementia: Diagnosis, Assessment & Disease Monitoring”, porównano występowanie demencji u osób przyjmujących suplementy witaminy D i osób, które ich nie przyjmowały. Badaniem objęto 12 388 Amerykanów bez rozpoznania demencji w momencie rozpoczęcia badania, których średni wiek wynosił 71 lat.
Badanie wykazało, że wśród osób, u których w ciągu 10 lat rozwinęła się demencja, około 75% nie przyjmowało suplementów, w porównaniu z zaledwie 25% osób przyjmujących suplementy witaminy D. Suplementacja zapewniała większą ochronę kobietom, chociaż zmniejszała ryzyko demencji u obu płci.
Co ciekawe, badanie wykazało, że witamina D wydawała się przynosić więcej korzyści, jeśli była suplementowana przed wystąpieniem jakichkolwiek objawów problemów poznawczych. „Wpływ witaminy D był znacznie większy u kobiet niż u mężczyzn oraz u osób z prawidłowymi funkcjami poznawczymi niż u osób z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi” – napisali autorzy.
Ogólnie rzecz biorąc, naukowcy powiązali suplementację witaminy D z 40-procentowym spadkiem częstości występowania demencji w porównaniu z brakiem suplementacji.
„Wyniki randomizowanych kontrolowanych badań klinicznych dotyczących wpływu witaminy D na funkcje poznawcze są niejednoznaczne” – powiedziała pani Sexton, zaznaczając, że potrzebne są dalsze badania, aby potwierdzić związek między niedoborem witaminy D a ryzykiem demencji.
Czynniki ryzyka, które możemy zmienić
Spośród czynników ryzyka zidentyfikowanych w badaniu kilka wyróżnia się jako możliwe do wyeliminowania poprzez zmianę stylu życia. Należą do nich nadużywanie alkoholu, cukrzyca, choroby serca i udar mózgu – przy czym dwa ostatnie są związane z wysokim ciśnieniem krwi, które samo w sobie jest czynnikiem ryzyka demencji. Umiarkowana aktywność fizyczna, rzucenie palenia i poprawa diety mogą złagodzić te czynniki.
Trudniejsze do rozwiązania jest poczucie samotności, określane przez naukowców jako „izolacja społeczna”. Uczestnicy badania, którzy odwiedzali przyjaciół i rodzinę rzadziej niż raz w miesiącu, wykazywali wyższy wskaźnik demencji w młodym wieku w porównaniu z osobami, które odwiedzały ich częściej.
Według amerykańskiego lekarza krajowego (Surgeon General) Viveka Murthy jeszcze przed pandemią COVID-19 około połowa dorosłych Amerykanów zgłaszała poczucie samotności. Zaleca on podjęcie kroków w celu zmniejszenia poczucia izolacji społecznej, takich jak odbieranie telefonów od przyjaciół, znalezienie czasu na wspólny posiłek i słuchanie innych bez patrzenia na telefon komórkowy.
„Izolacja społeczna jest powiązana z depresją, ale w naszych analizach depresja nie miała wpływu na związek izolacji społecznej z YOD (demencją w młodym wieku), co sugeruje, że oba te czynniki bezpośrednio przyczyniają się do ryzyka demencji” – napisali autorzy badania.
Aby zapobiegać wczesnej demencji, eksperci zalecają zmianę stylu życia w celu złagodzenia kluczowych czynników ryzyka, takich jak niedobór witaminy D, stany zapalne, niskie ciśnienie krwi i izolacja społeczna.
Opr. na podstawie The Epoch Times
